In de wereld van nalatenschappen en erfenissen hoor je vaak over de noodzaak om belastingen te vermijden. Maar is het verstandig om je testament volledig te laten leiden door fiscale overwegingen? Een recent voorval laat zien dat dit niet altijd de beste aanpak is.
De wettelijke verdeling: een korte terugblik
Tot 2003 was het uitgangspunt in het erfrecht dat kinderen direct opeisbare erfdelen hadden. De bescherming van de langstlevende partner kon alleen via een testament geregeld worden. Sinds 2003 is dit omgedraaid: de wettelijke verdeling gaat nu uit van de verzorging van de langstlevende partner.
In de huidige situatie krijgt de langstlevende echtgenoot of geregistreerd partner alle goederen van de overledene, inclusief de beschikking over banksaldo’s. De kinderen krijgen een vordering in geld ter grootte van hun erfdeel, maar deze is pas opeisbaar na het overlijden van de langstlevende ouder.
De realiteit van de erfbelasting
Ondanks vele misverstanden hierover, is de belastingdruk voor kinderen doorgaans lager dan 10% na aftrek van vrijstellingen en kortingen.
Er gaan vaak spookverhalen de rondte over de Belastingdienst, maar de Belastingdienst biedt vaak regelingen aan als er onvoldoende liquide middelen zijn om de erfbelasting te betalen, bijvoorbeeld wanneer het grootste deel van de nalatenschap bestaat uit een woning waarin de langstlevende partner blijft wonen.
Een droevig verhaal
Laat ik je een situatie schetsen die laat zien hoe een overmatige focus op belastingbesparing kan leiden tot onbedoelde en ongewenste gevolgen:
Meneer A bezit een woning die al generaties lang in de familie is. Hij heeft twee kinderen (C en D) uit een eerder huwelijk en is nu getrouwd met mevrouw B, die zelf ook twee kinderen heeft (E en F).
Meneer A laat een testament opstellen dat afwijkt van de wettelijke verdeling. Hij wijst niet alleen zijn eigen kinderen C en D als erfgenamen aan, maar ook de kinderen van B. Bovendien geeft hij B de mogelijkheid om te ‘schuiven’ met de erfdelen.
Na het overlijden van A verslechtert de relatie tussen B en de kinderen C en D. Het gevolg is dat de familiewoning nu via B naar E en F gaat. B heeft haar erfdeel vergroot ten koste van alle kinderen, en heeft vervolgens haar eigen testament gewijzigd zodat C en D niets van haar zullen erven.
De les
Dit voorbeeld laat zien hoe een te sterke focus op belastingbesparing kan leiden tot onbedoelde gevolgen. Meneer A heeft zich afhankelijk gemaakt van de goodwill van B, en zijn eigen kinderen zijn hierdoor benadeeld.
Het is belangrijk om te beseffen dat fiscale overwegingen slechts één aspect zijn van een goed doordacht testament. Minstens zo belangrijk zijn de familieverhoudingen, de wensen voor de toekomst en de bescherming van alle betrokkenen.
Een bredere kijk op nalatenschap
Bij het opstellen van een testament is het cruciaal om verder te kijken dan alleen de fiscale aspecten. Een evenwichtige aanpak, waarbij rekening wordt gehouden met alle familieleden en mogelijke toekomstige scenario’s, is essentieel.
Het is aan te raden om bij het opstellen of herzien van een testament niet alleen een fiscalist te raadplegen, maar ook een RegisterExecuteur. Deze kan helpen om een bredere kijk te ontwikkelen op de gevolgen van testamentaire keuzes, zodat je nalatenschap uiteindelijk recht doet aan jouw wensen én de belangen van je dierbaren.
Uiteindelijk gaat het erom dat je testament een weerspiegeling is van jouw wensen en waarden, en niet slechts een fiscale constructie. Door alle aspecten zorgvuldig te overwegen, kun je een nalatenschap achterlaten die recht doet aan jouw levenswerk en de mensen die je dierbaar zijn.
Raymond Mars
Directeur Stichting RegisterExecuteur
Thema's in dit bericht: