De valkuilen bij het samenstellen van een nalatenschap

Het lijkt zo eenvoudig: de nalatenschap bepalen is toch gewoon een kwestie van optellen, aftrekken en delen? In de praktijk blijkt het samenstellen van een nalatenschap toch vaak een stuk complexer dan gedacht. Kleine ‘foutjes’ kunnen grote financiële gevolgen hebben voor de erfgenamen.

Van Excel naar expertise

Ik begrijp de gedachte wel dat een nalatenschap vooral draait om het verdelen van bezittingen. Er zijn immers tegenwoordig talloze digitale hulpmiddelen die suggereren dat het vooral een rekenkundige exercitie is. Maar juist de samenstelling van de nalatenschap vraagt om specifieke kennis en ervaring.

Een praktijkvoorbeeld

Neem de situatie van Pieter en Saskia. Ze trouwden in 2012 zonder huwelijkse voorwaarden. Pieter bracht een woning in die hij in 2005 had gekocht. Beiden hadden kinderen uit een eerder huwelijk: Joost (van Pieter) en Mieke (van Saskia).

In 2014 erfde Saskia € 50.000 van haar moeder, met een uitsluitingsclausule. Dit bedrag gebruikte ze om de hypotheek op hun gezamenlijke woning af te lossen.

In 2024 overlijden Peter en Saskia kort na elkaar. In beide gevallen is er geen testament. Na hun overlijden pakte dochter Mieke de afwikkeling op. De woning en auto werden verkocht, alles op een rijtje zetten, schulden voldaan en dan delen door twee. De aangifte erfbelasting werd netjes ingediend.

Het verborgen vergoedingsrecht

Wat over het hoofd werd gezien was een wettelijk vergoedingsrecht. Dit ontstond door de samenloop van verschillende factoren:

  • Het huwelijk zonder voorwaarden
  • De erfenis met uitsluitingsclausule
  • De aflossing op de hypotheek
  • De waardestijging van de woning sinds 2005

Bij een verdubbeling van de woningwaarde betekende dit dat Saskia’s erfdeel € 50.000 lager uitviel dan waar ze recht op had. Dit bedrag kwam onbedoeld bij Joost terecht.

Meer dan rekenen alleen

Dit voorbeeld laat zien dat het samenstellen van een nalatenschap verder gaat dan het maken van een simpele optelsom. Het gaat niet alleen om hóe je rekent, maar vooral om wát je moet meenemen in die berekening.  Het is niet slechts een ‘handigheidje’. Want in dit voorbeeld gaat het juist om de juridische component die uiteindelijk de correcte verdeling bepaalt van de nalatenschap.

Thema's in dit bericht: