15 vragen en antwoorden nalatenschap en levensexecutele

❓ Is een testament altijd noodzakelijk voor een goede erfenisverdeling?

Nee. Nederland kent een modern wettelijk erfrecht waarbij de langstlevende partner alle bezittingen krijgt en kinderen een vordering in geld die pas opeisbaar is na overlijden van de langstlevende. Een testament is wel nuttig als u hiervan wilt afwijken of specifieke wensen heeft.

❓ Hoe kan ik persoonlijke bezittingen verdelen zonder testament?

Voor kleding, sieraden en inboedelgoederen kunt u een codicil maken – een handgeschreven, gedateerde en ondertekende verklaring. Bewaar het origineel bij belangrijke documenten zoals uw uitvaartverzekering. Let op: etiketjes of getypte verklaringen hebben geen juridische waarde.

❓ Is het mogelijk om een kind te onterven in Nederland?

Ja, sinds 2003 kunt u kinderen onterven. Wel behouden onterfde kinderen recht op hun legitieme portie (minimaal erfdeel) als ze dit binnen 5 jaar na overlijden opeisen. Let op met schenkingen: deze tellen mee bij het bepalen van de legitieme portie. Onterfde kinderen hebben uitgebreid recht op informatie.

❓ Moet ik al mijn kinderen een gelijk erfdeel nalaten?

Nee, u bent vrij in de verdeling. Via een inbrengbepaling in uw testament kunt u eerdere schenkingen of giften aan kinderen verrekenen om uiteindelijk tot een gelijke verdeling te komen. Leg schenkingen wel schriftelijk vast in een gedateerde en ondertekende akte.

❓ Is toestemming van erfgenamen of partner nodig bij het aanpassen van mijn testament?

Nee, een testament is strikt persoonlijk en komt in vertrouwelijkheid tot stand tussen u en uw notaris. De inhoud blijft geheim tot na uw overlijden en alleen betrokken partijen krijgen dan inzage in de voor hen relevante delen.

❓ Is het verstandig om een familielid als executeur aan te wijzen?

Hoewel mogelijk, is dit vaak niet de beste keuze. Familieleden kunnen door rouw worden gehinderd in hun taken en bij erfgenaam-executeurs kan objectiviteit in twijfel worden getrokken. Een professionele executeur biedt onafhankelijkheid en ervaring voor een efficiënte afwikkeling.

❓ Wat zijn de taken en bevoegdheden van een executeur?

De executeur beheert de nalatenschap tot alle schulden, inclusief erfbelasting, zijn voldaan. Hij/zij mag hiervoor goederen verkopen zonder toestemming van erfgenamen (tenzij het testament anders bepaalt), maar moet wel informeren. De uiteindelijke verdeling is een gezamenlijk besluit van alle erfgenamen.

❓ Kan een executeur ook de verdeling van de nalatenschap regelen?

Standaard eindigt de taak van de executeur na het voldoen van alle schulden. Met een afwikkelbewind krijgt de executeur extra bevoegdheid om ook de verdeling te regelen. Dit moet expliciet in het testament worden vastgelegd.

❓ Waarom zou ik een levenstestament laten opstellen?

Een levenstestament biedt meer flexibiliteit dan wettelijk bewind of mentorschap. U blijft zelf bevoegd terwijl u anderen specifieke beslissingsbevoegdheid geeft. Regelmatig overleg met uw levensexecuteur over de uitvoering is wel belangrijk.

❓ Moet ik mijn partner en kinderen aanwijzen als levensexecuteur?

Dit is niet altijd praktisch. Voor partners onderling werkt het vaak goed, maar kinderen gezamenlijk bevoegd maken kan leiden tot besluiteloosheid als er geen overeenstemming is. Een professionele levensexecuteur biedt continuïteit en deskundigheid.

❓ Hoe kan ik de verzorging van mijn huisdier na overlijden regelen?

Via een testamentaire last kunt u een bedrag toekennen aan een verzorger, onder voorwaarde dat deze persoon uw huisdier verzorgt. Als deze verplichting niet wordt nagekomen, moet het bedrag worden terugbetaald aan de erfgenamen.

❓ Wat is de beste manier om een goed doel op te nemen in mijn testament?

Een legaat is meestal praktischer dan erfgenaamschap. Met een legaat kunt u een specifiek bedrag nalaten, terwijl een erfgenaam ook verplichtingen heeft bij de afwikkeling. Vooral voor kleinere goede doelen is een legaat aan te raden.

❓ Wat houdt een tweetrapstestament in en wanneer is het zinvol?

Bij een tweetrapsmaking erft eerst de eerste verkrijger (eerste trap), na diens overlijden gaat de erfenis naar vooraf bepaalde anderen (tweede trap). Sinds 2010 werd dit vaak gebruikt voor erfbelastingbesparing, maar het brengt wel administratieve verplichtingen met zich mee.

❓ Wat kan een uitsluitingsclausule voor mij betekenen?

Deze clausule voorkomt dat erfenissen of schenkingen in een huwelijksgemeenschap vallen van de ontvanger. Let op: dit voorkomt niet dat na overlijden van de ontvanger de erfenis naar diens partner gaat – het voorkomt alleen vermenging van vermogens tijdens leven.

❓ Moeten we ons huis ‘opeten’ als één van ons wordt opgenomen in een zorginstelling?

Nee, zolang één partner nog in de woning woont, telt deze niet mee bij het bepalen van het vermogen voor de WLZ-bijdrage. Ook bent u dan alleen de lage eigen bijdrage verschuldigd. De eigen bijdrage wordt eerst bepaald op basis van inkomen, pas daarna op basis van vermogen.

Thema's in dit bericht: